Het gedenkteken 'Het verstoorde Leven' is een beeld van Arno Kramer uit 1985 in Deventer. De gebroken steen verbeeldt het verstoorde leven van de Joodse slachtoffers van de holocaust. Het monument is vernoemd naar ‘Het verstoorde leven’ dagboek van Etty Hillesum over kamp Westerbork dat in 1981 postuum is uitgegeven.
Langs het voetpad aan de IJssel, ter hoogte van de kruising Kapjeswelle en de Graaf van Burenstraat, ligt een grijze schuin oplopende geometrische figuur in het gras. Een diepe kloof in de vorm van een bliksemschicht splijt de betonnen sculptuur in tweeën. Op het gedenkteken staat de volgende tekst: ‘Men zou een pleister op vele wonden willen zijn’. Het is een citaat uit het dagboek van Etty Hillesum die van haar 10e tot haar 18e in Deventer woonde. Van 1941 -1943 tekende zij haar ervaringen als Joodse jonge vrouw in Amsterdam en Westerbork in haar dagboek op. Omdat zij werkzaam was voor de Joodse Raad mocht ze ‘vrij’ reizen tussen Amsterdam en Westerbork. In 1943 werd ze vastgehouden in Westerbork en hetzelfde jaar werd ze gedeporteerd naar Auschwitz waar ze op 30 november 1943 op 29-jarige leeftijd om het leven werd gebracht. In 1981 werden haar dagboeken uitgegeven onder de titel: Het verstoorde leven: dagboek van Etty Hillesum, 1941-1943.
Het kunstwerk staat op het deel van de IJsseloever waar Etty Hillesum zo vaak haar blik liet gaan. Ze beschreef het in een van haar dagboeken: ‘Vanavond hing de zon als een roodgloeiende bol tussen twee zwarte masten van een schip. Over de sponning in de verte schuifelde een speelgoedtreintje. Er was een vorstelijke wolkenlucht. Ik stond daar op de Schipbrug in m'n regenjas en keek maar. Het was zo mooi en ook heel gewoon en goed’.
De in tweeën gespleten abstracte sculptuur in het gras aan de IJsseloever krijgt door bovenstaande kennis een beladen betekenis. Ineens vormt het een monument dat het verstoorde leven van oorlogsslachtoffers symboliseert. Beeldend kunstenaar Arno Kramer vervaardigde het beeld op eigen initiatief als reactie op het toenemende racisme in de samenleving in de jaren tachtig. Onder invloed van een economische recessie was er een opleving van buitenlanderhaat te bespeuren die in Nederland met name gericht was op arbeidsmigranten en vluchtelingen. Het monument werd op 3 mei 1985 onthuld en kwam tot stand in samenwerking met de Etty Hillesum Stichting, het Comité Nationale Herdenking, het Comité tegen Fascisme en Antisemitisme, en de Joodse gemeenschap in Deventer.
Over de kunstenaar
Arno Kramer werkte lang zowel twee- als driedimensionaal. In Deventer heeft hij diverse monumentale beelden gerealiseerd. In de loop der jaren heeft hij zich als beeldend kunstenaar steeds meer toegelegd op tekenen. Naast het werken op papier van bescheiden tot heel groot formaat maakt hij ook wandschilderingen. Zijn werk is in talloze museum-, bedrijfs- en privécollecties vertegenwoordigd. Hij is een belangrijk pleitbezorger van de hedendaagse tekenkunst in Nederland en is medeoprichter van het Drawing Centre in Diepenheim.